Хөдөлгөөн

Физикт хөдөлгөөн гэдэг нь бие болон түүний хэсгүүд тодорхой орон зайд байрлалаа өөрчлөхийг хэлдэг. Бүх хөдөлгөөн нь хүчний үйлчлэлийн үр дүнд буй болдог. Хөдөлгөөнийг голдуу хурд, хурдатгал, шилжилт гэсэн физик хэмжигдэхүүнээр тодорхойлдог. Эдгээр хэмжигдхүүн хугацаанаас хамаарсан тэгшитгэлийг хөдөлгөөний тэгшитгэл гэнэ. Мөн аливаа биет нэгэнт хөдөлгөөнд оршиж байвал биет нь тухайн биетийн масс болон хурдаас хамаарсан импульсийн момент гэдэг физик шинж чанарыг олж авдаг. Хөдөлгөөнийг жигд ба хувьсах хөдөлгөөн гэж ангилдаг.

Хурд

Хурд нь байршлын өөрчлөлтөөр тодорхойлогддог физик хэмжигдэхүүн. Хурд нь вектор хэмжигдэхүүн бөгөөд хурдны хэмжээ болон чиглэл хоёроор илэрхийлэгдэнэ. СИ системд хурдны нэгж нь метр/секунд (м/с) байдаг. Хурдны скалъяр туйлын хэмжээ нь хурдны хэмжээ юм. Жишээлбэл "5 метр/секунд" нь хурдны хэмжээ бөгөөд вектор хэмжигдхүүн биш, харин "зүүн зүгт 5 метр/секунд" гэвэл вектор хэмжигдхүүн болно. Объект $(Δ t)$ хугацааны интервалд шулуун шугамын дагуу $(Δ x)$ шилжилт хийсэн бол түүний дундаж хурдыг (v) дараах томъёогоор тодорхойлно.

$v = rac{Delta x}{Delta t}.$

Хурдатгал нь тодорхой хугацааны интервал дахь хурдны өөрчлөлт эсвэл хурдны зөрүүгээр тодорхойлогдоно.

Хөдөлгөөний тэгшитгэл

t агшинд x(t) байрлалд буй объектын агшин зуурын хурдыг (v) дараах уламжлалаар тооцож олно:

$v={mathrm{d}x over mathrm{d}t} = lim_{Delta t o 0}{Delta x over Delta t}.$

Объектын $t 0$ эхний агшинаас $t n$ агшин хүртэл хурдассан хурдатгалаас интеграл авч түүний хурдны тэгшитгэлийг гаргана.

u хурдтай хөдөлж эхлээд $(Δ t)$ хугацааны турш a тогтмол хурдатгалтайгаар хурдассан объектын эцсийн хурд v нь дараах байдлаар бичигдэнэ:

$v = u + a Delta t!$

Тогтмол хурдатгалтай хөдөлсөн объектын дундаж хурд нь $egin{matrix} rac {(u + v)}{2} ; end{matrix}$ байна. Энд u нь эхний хурд ба v нь эцсийн хурд болно. $Δ t$ хугацааны интервалд тухайн хурдассан объектын шилжсэн шилжилт s-ийг дараах байдлаар илэрхийлнэ:

$Delta x = rac {( u + v )}{2}Delta t.$

Объектын зөвхөн эхний хурд мэдэгдэж буй үед доорхи илэрхийлэлийг ашиглана:

$Delta x = u Delta t + rac{1}{2}a Delta t^2,$

Үүнийг өргөтгөн дурын t агшин дахь байрлалыг дараах замаар тодорхойлно:

$x(t) = x(0) + Delta x = x(0) + u Delta t + rac{1}{2}a Delta t^2,$

Эдгээр эцсийн хурд болон шилжилтийн үндсэн тэгшитгэлүүдийг нийлүүлэн хугацаанаас үл хамаарах тэгшитгэлийг гаргаж болдог. Үүнийг мөн Торричелийн тэгшитгэл гэдэг:

$v^2 = u^2 + 2aDelta x.,$

Дээрх тэгшитгэлүүд нь классик механик болон харьцангуйн тусгай механикт хоёуланд нь хүчинтэй байдаг. Гагцхүү классик механик болон харьцангуйн механик хоёрын ялгаа нь өөр өөр ажиглагч нар ижил үйл явдалыг хэрхэн тодорхойлоход байдаг. Ялангуяа классик механикт бүх ажиглагч нарт t-ийн утга ижил бөгөөд өөр өөр байрлалтай үл хурдсах ажиглагч нарт объектын хурдатгалын утга нь ижилхэн байдаг. Харин харьцангуйн тусгай онолын механикт дээрх нийцэхгүй юм. Өөрөөр хэлбэл зөвхөн харьцангуй хурдыг тодорхойлж болно.

Хөдөлж буй объектын кинетик энерги (хөдөлгөөний энерги) $E K$ нь түүний масс болон хурдны квадратаас шууд хамааралтай байдаг:

$E_{K} = egin{matrix} rac{1}{2} end{matrix} mv^2.$

Кинетик энерги бол скалъяр хэмжигдэхүүн юм.

Хурдатгал

Хурдатгал гэж нэгж хугацааны турш дахь хурдны өөрчлөлтийн хэмжээ юм. Жигд биш хөдөлгөөний хурд нь хугацааны агшин бүрд өөр өөр байх бөгөөд энэ өөрчлөлтийн хэмжээ болон чиглэлийг тодорхойлогч нь хурдатгал юм. Хурд нь вектор хэмжигдэхүүн тул хоёр янзаар өөрчлөгдөх боломжтой: хэмжээгээр болон чиглэлээр. Нэг талаас хурдатгал нь тухайн зүйлийн хурдсах буюу удаашрах хурд бол нөгөө талаас чиглэлийнх нь өөрчлөгдөх хурд юм. СИ систем дахь нэгж нь м/с²

Хурдыг v, хугацааг t гэвэл хурдатгал a нь: $a= rac{delta v}{delta t}$

Сонгодог механикийн онолоор, биеийн хурдатгал нь түүнд үйлчлэх нийт хүчтэй шууд пропорциональ хамааралтай (Ньютоны хоёрдугаар хууль):

$F=am; a= rac{F}{m}$

Та бүхэнд баярлалаа. Санал хүсэлтээ бид нарт илгээж байгаарай.

Бичсэн: Undral | цаг: 11:58 | hicheel
Холбоос | email -ээр явуулах | Сэтгэгдэл(1)

Сэтгэгдэл:

хэвтээ чиглэлд өнцөг үүсгэн шидэгдсэн бие

ene hicheeliig taviad uguj tehuu тэврэлт

Бичсэн: Aagii (зочин) цаг: 18:27, 2011-11-08 | Холбоос | |

Сэтгэгдэл бичих